Kościół św. Augustyna

HISTORIA

II wojna światowa

Podczas II wojny światowej kościół św. Augustyna znalazł się na terenie utworzonej przez Niemców dzielnicy żydowskiej. Jeszcze przez kilka miesięcy po zamknięciu getta świątynia była czynna dla katolików pochodzenia żydowskiego, a kapłani dojeżdżali tu spoza terenu getta. Później duchowni zostali usunięci, a kościół zamknięto przeznaczając go najpierw na magazyn, a potem na stajnię.
W czasie powstania warszawskiego na wieży kościelnej był punkt obserwacyjny i gniazdo niemieckiej broni maszynowej. 5 sierpnia 1944r. wieża została uszkodzona podczas szturmu na Gęsiówkę wystrzałem ze zdobycznej pantery przez żołnierzy batalionu Zośka. W bliskim sąsiedztwie kościoła, od strony ulicy Dzielnej, 13 sierpnia miała miejsce ostatnia egzekucja na więźniach Pawiaka. Zamordowano wówczas 98 osób - mężczyzn, kobiet i dzieci. Po powstaniu Niemcy podpalili dach świątyni, spłonęła sygnaturka, organy, wszystkie drzwi zewnętrzne, ucierpiały.

Po wojnie



ARCHITEKTURA

Kościół wzniesiony został z czerwonej cegły klinkierowej z kamiennymi detalami architektonicznymi w kolorze brunatno-czerwonym oraz beżowym. Trójnawowy korpus, w układzie bazylikowym, wzbogacono wysoką sygnaturką w północno-wschodnim narożniku. Wydłużone, pięciobocznie zamknięte prezbiterium zwrócone w kierunku północno-zachodnim. Flankuje go para aneksów z wąskimi przedsionkami: od północy zakrystia, od południa kaplica. Do korpusu przylega od strony południowej przęsło chórowe, mieszczące w dolnej kondygnacji portyk wgłębny i kruchtę. Dwukondygnacyjna fasada flankowa jest z lewej strony wieżą, a z prawej aneksem mieszczącym kaplicę. Powyżej portyku wspartego na trzech arkadach, znajduje się pas sześciu półkoliście zamkniętych nisz.
Górną kondygnację elewacji wypełnia duża rozeta. Część fasady wieńczy trójkątny naczółek. Wysoka wieża dzielona jest na sześć nierównej wysokości kondygnacji, z oknami o różnych wykrojach. Nawy boczne opięte są prostymi skarpami, zwieńczonymi kubikami o płaskich namiotowych daszkach. Nawa główna i prezbiterium przykryte są wspólnym dachem dwuspadowym, nawy boczne dachami pulpitowymi, wieża wysokim, wielobocznym hełmem. Wnętrze korpusu zamknięte jest sklepieniem krzyżowym na gurtach w systemie wiązanym. Nawy boczne wzbogacone są wnękami mieszczącymi kaplice, powstałymi przez wpuszczenie do wewnątrz skarp opinających korpus. Nawa główna doświetlona jest parą rozet w każdym przęśle. Poniżej nich znajdują grupy trzech ślepych okienek otwierających się na przestrzeń pod dachami pulpitowymi.
Wysokie, prostokątne okna naw bocznych zamknięte są łukiem i dzielone pionowym laskowaniem na trzy części.
We wnętrzu zastosowany został zmienny system podpór. Przęsła nawy głównej wydzielone filarami, wzbogacone zdwojonymi pilastrami. Trzony pilastrów, przedłużone na ściany nawy, wieńczą poniżej gzymsu kapitele korynckie z główkami putt. Pomiędzy filarami umieszczone są pary arkad wspartych na osi romańskimi kolumnami. Kostkowe kapitele dekorowane są kompozycją roślinną. W przęśle fasadowym, powyżej kruchty umieszczony został chór muzyczny. Emporę wspierają trzy arkady rozdzielone parą romańskich półkolumn. Prezbiterium o trzech przęsłach, przykryte jest sklepieniem kolebkowym na gurtach. Od strony północnej zamyka je apsyda. Artykulacja tej części budowli jest zagęszczona w porównaniu z korpusem. Pod całością znajdują się sklepione podziemia.
Neoromańska wieża kościoła, swego czasu najwyższa w Warszawie (70 m), zwieńczona jest krzyżem 5,1 m umieszczonym na kuli o średnicy 1,35 m. Kula ta, pierwotnie pozłocona, została w 1959 z polecenia ówczesnych władz pomalowana na czarno. Miał to być niezawodny sposób na ucięcie szerzących się pogłosek o cudownym ukazaniu się na tle kuli Matki Boskiej i gromadzenia się wiernych pod kościołem. W 1995 farbę z kuli usunięto przywracając jej dawny wygląd.
Na północnej ścianie kościoła znajduje się krzyż umieszczony tam z okazji wkroczenia w trzecie tysiąclecie. 28 sierpnia 2002 został poświęcony ofiarom Pawiaka przez ks. prałata Wiesława Kądzielę.
W ołtarzu głównym kościoła znajduje się rzeźba przedstawiająca Świętą Rodzinę.
 
PARAFIA

Na terenie parafii działa wiele wspólnot i grup, m.in. grupy związane z liturgią (lektorzy, ministranci, bielanki, nadzwyczajni szafarze Komunii Św., Wspólnota Ruchu Światło-Życie, schola parafialna uświetniająca swym śpiewem zwłaszcza liturgię dla młodzieży w dolnym kościele, chór parafialny śpiewający na większych uroczystościach jak wizytacja biskupa, bierzmowanie, Triduum Paschalne), oraz różne wspólnoty zrzeszające wszelkie grupy w parafii jak Legion Maryi, Koła Żywego Różańca, wspólnota Neokatechumenalna, czy grupy AA. W podziemiach kościoła działa również od 7 października 2007, Herbaciarnia „Dzieła Zebrane” w której odbywają się różnego rodzaju imprezy kulturalne, koncerty, prelekcje czy pokazy multimedialne. Herbaciarnia jest jednym z niewielu tego typu miejsc w Polsce usytuowanych w podziemiach kościoła, na jej terenie obowiązuje zakaz spożywania alkoholu oraz palenia tytoniu. Przy herbaciarni działa również Dyskusyjny Klub Filmowy.
W 2006 kościół po wielu latach zbiórek, zakupił organy, wyremontowano też dach wieży uszkodzony w czasie II wojny światowej, a parafia odzyskała przyległy plac, który utraciła po wojnie na rzecz budowanego osiedla. 22 października 2006 odbyło się uroczyste podświetlenie kościoła, a na uroczystości obecni byli prymas Józef Glemp i były premier Kazimierz Marcinkiewicz.
Na przełomie maja i czerwca 2009, rozpoczęła się renowacja głównej wieży kościelnej, zakończona w październiku 2009.



Źródła:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Augustyna_w_Warszawie

http://www.swaugustyn.pl/?historia_kosciola